Wat is coccidiose en waarom is het een voortdurende bedreiging?

Coccidiose is een aandoening die veroorzaakt wordt door een parasiet Eimeria en men spreekt van coccidiose wanneer er aan twee voorwaarden voldaan is. Ten eerste: de aanwezigheid van bepaalde types van Eimeria in de kip die de darmgezondheid ernstig schaden. Ten tweede moeten deze Eimeria spp. in voldoende grote aantallen aanwezig zijn.

Eimeria spp. worden door enkele zaken gekenmerkt:

• Alom aanwezig: er is nagenoeg geen enkel koppel vleeskuikens waarbij geen Eimeria spp. voorkomen tijdens de productieronde. Een beperkte aanwezigheid van Eimeria spp. hoeft echter niet altijd te leiden tot grote problemen, mits de aanpak goed is.
• Eimeria spp. zijn diersoort specifiek. Dit houdt in dat de types van Eimeria die we aantreffen bij kippen niet voorkomen bij ander pluimvee zoals kalkoenen.
• Bij kippen zijn 7 soorten van belang, waarvan E. maxima, E. tenella en E. acervulina bij het reguliere vleeskuiken de bekendste zijn. Elk type valt een specifieke plaats van het darmstelsel aan en resulteert in meer of minder weefselschade.
• Een volledige ontwikkelingscyclus duurt ongeveer één week; per ronde zijn dus meerdere cycli mogelijk. Tevens leidt de opname van 1 gesporuleerde oöcyste tot honderdduizenden nakomelingen. De coccidiosedruk loopt dus al snel op na de start van de ronde. Een ontwikkelingscyclus van de parasiet speelt zich vooral af in de kip, maar ook deels buiten de kip. Een goede preventie richt zich op beide delen.

_{Tekst gaat verder onder de foto}

^{Verloop coccidioselaesies gedurende de ronde bij Ross 308 vleeskuikens. Afbeelding: Elanco}

Waarom is coccidiose steeds een latent gevaar, ook als ik mijn stallen zeer grondig reinig en ontsmet?

Het probleem bij coccidiose is dat slechts enkele gesporuleerde oöcysten al snel resulteren in honderdduizenden oöcysten na één ontwikkelingscyclus.

Opname van een beperkte hoeveelheid oöcysten kan dus al snel leiden tot een situatie die moeilijker te controleren is en impact heeft op de technische resultaten. Bovendien wil het niet zeggen dat in een stal die visueel schoon is, er geen oöcysten aanwezig zijn. Oöcysten zijn niet met het blote oog te zien.

De gesporuleerde oöcysten of infectieuze eitjes van de parasiet zijn zeer resistent. Er zijn slechts weinig ontsmettingsmiddelen die in staat zijn deze oöcysten effectief af te doden. De meeste producten die een werkzaamheid hiertegen hebben, zijn echter vrij agressief en kunnen de stalinrichting aantasten, denk hierbij aan het gebruik van ongebluste kalk of het branden van de vloer.

De nadruk tussen rondes ligt dan ook het meest op de voorafgaande reiniging. Wil je de ronde starten met een zo laag mogelijk druk dan is belangrijk het vuil goed te laten inweken, te ontvetten en vervolgens veel water te gebruiken. Dit om zoveel mogelijk oöcysten weg te spoelen. Hou er ook rekening mee dat een stal met weinig kieren of scheuren en glad beton veel beter te reinigen is en zal resulteren in een lagere druk bij opzet van de nieuwe ronde. Hierdoor is de coccidiosedruk beter te controleren met goed management en inzet van coccidiostatica. Preventie van coccidiose bij vleeskuikens start dus nog voor de kuikens zijn opgezet.

_{Eendagskuikens in een schone stal. Foto: Elanco}